„Od 100 lat DAAD wspiera międzynarodową wymianę studentów, wykładowców i badaczy – zadanie, które dziś jest ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej” – podkreślij prezydent DAAD, prof. dr Joybrato Mukherjee. W świecie naznaczonym konfliktami i międzynarodowymi napięciami DAAD tworzy przestrzeń do dialogu i współpracy naukowej. „Zwłaszcza w geopolitycznie burzliwych czasach sieci naukowe stworzone dzięki pracy DAAD są nieodzowne” – dodał Mukherjee.

„Dla nas w Niemczech dobrze działająca przestrzeń współpracy naukowej jest kluczowa. Transgraniczna wymiana akademicka wzmacnia naszą innowacyjność i zapewnia podstawy naszego dobrobytu, na przykład poprzez pozyskiwanie międzynarodowych specjalistów. Międzynarodowa współpraca naukowa jest również niezbędna, by sprostać gigantycznym wyzwaniom XXI wieku i pokojowo kształtować nadchodzące dekady na naszej wspólnej planecie” – zaznaczył Mukherjee.

Historia DAAD: Szczęśliwy zbieg okoliczności, inspiracja i przestroga

Historia DAAD jako zwierciadło epoki to jednocześnie szczęśliwy zbieg okoliczności, inspiracja i przestroga. „W roku jubileuszowym spoglądamy na wielki liberalny przełom w Republice Weimarskiej, na ‘ujednolicenie’ i moralne bankructwo podczas rządów narodowego socjalizmu, odbudowę międzynarodowych relacji naukowych po II wojnie światowej oraz ogromny wkład DAAD w politykę zagraniczną Niemiec w zakresie kultury, nauki i edukacji. Przyjęcie stypendystów z NRD po zjednoczeniu Niemiec zapoczątkowało ogólnoniemiecką historię DAAD. W ciągu ostatnich 35 lat DAAD stał się jednym z filarów niemieckiej polityki naukowej za granicą, a jako Krajowa Agencja Erasmus+ organizacją o europejskim charakterze” – powiedział prezydent DAAD.

Od Heidelbergu do Berlina

Historia DAAD rozpoczęła się na początku lat 20. XX wieku od wizji: student z Heidelbergu, Carl Joachim Friedrich, pozyskał w USA pierwsze 13 stypendiów dla młodych niemieckich naukowców. Jego celem było przezwyciężenie izolacji Niemiec w nauce poprzez międzynarodową wymianę. Pierwsi stypendyści wyjechali do USA w 1924 roku. 13 stycznia 1925 roku w Heidelbergu założono Akademicką Centralę Wymiany, poprzedniczkę DAAD. Jeszcze w tym samym roku (D)AAD przeniosła się do Berlina i objęła siedzibę w dawnym pałacu miejskim. Po przejęciu władzy przez Hitlera w 1933 roku DAAD podporządkowała się ideologii narodowego socjalizmu rezygnując z pierwotnych wartości związanych z otwartością, międzynarodową współpracą i wymianą akademicką. W 1945 roku organizacja została rozwiązany.

Reaktywacja w 1950 roku w Bonn

Już w 1950 roku DAAD została reaktywowana w Bonn z inicjatywy brytyjskiej administracji wojskowej i od tego czasu angażuje się w pokojowe, transgraniczne wspieranie współpracy naukowej. Obecnie DAAD, jako największa na świecie organizacja wymiany akademickiej,  wspiera rocznie około 150 000 studentów i studentek oraz naukowczyń i naukowców poprzez stypendia i finansowanie projektów. Globalna sieć DAAD obejmuje prawie 60 biur oraz około 400 lektoratów i stanowisk wykładowczych na uczelniach na wszystkich kontynentach. DAAD jest również od początku programu Erasmus w 1987 roku Krajową Agencją ds. Współpracy Erasmus+ w szkolnictwie wyższym.

Prekursor wymiany między kontynentami

Współzałożyciel DAAD, Friedrich, wyemigrował do USA w latach 20. XX wieku i stał się jednym z najwybitniejszych politologów swoich czasów na Uniwersytecie Harvarda. Po II wojnie światowej przyczynił się do demokratycznego odrodzenia Niemiec, rozwoju Planu Marshalla i opracowania niemieckiej konstytucji. Od lat 50. XX wieku wykładał na przemian na uniwersytetach w Heidelbergu i Harvardzie. Zmarł w 1984 roku.

Znaczek okolicznościowy i działania w roku jubileuszowym

W ramach szczególnego uznania dla transgranicznej wymiany naukowej niemieckie Ministerstwo Finansów wyda znaczek pocztowy z okazji jubileuszu DAAD. Znaczek o wartości 1,25 euro umożliwia wysyłkę standardowych listów z Niemiec wewnątrz kraju i za granicę.

W roku jubileuszowym DAAD planuje różnorodne działania: strona jubileuszowa oferuje wgląd w historię organizacji, a także inicjatywy angażujące dla uczelni członkowskich DAAD oraz obecnych i byłych stypendystów. W ramach obchodów odbędą się liczne wydarzenia w kraju i za granicą, między innymi zjazdy stypendystów DAAD na uniwersytetach w Heidelbergu, Bonn i FU Berlin, a także w Paryżu i Nowym Jorku. Kulminacyjnym punktem obchodów będzie uroczysta gala 6 maja z udziałem gości z Niemiec i zagranicy w Humboldt Forum w Berlinie.

Wszyscy zainteresowani mogą śledzić działania jubileuszowe na dedykowanej stronie jubileuszowej oraz na związanym z nią kanale na Instagramie (@100YearsDAAD). Na stronie publikowane będą również historie byłych i obecnych stypendystów, które pokazują, jak wymiana naukowa kształtuje kariery indywidualne i przyczynia się do zmian społecznych.